Macaristan Seyahat Edilmesi Gereken yerler
90030 kilometrekareye sahip dünyanın en etkileyici ve en popüler ülkelerinden biri Macaristan, Tuna’nın incisi başkenti Budapeşte’ye sahip olmakla dünyanın en güzel kentlerinden birini barındırmaktadır. Her yaşa ve her zevke hitap edebilen görsel bir şölen haline gelmiş toprakların ve yapıların büyük bir kısmı UNESCO Dünya Mirası tarafından koruma altına alınmıştır.
Macaristan kültürel zenginliği ve tarihi güzellikleri ile Osmanlı mimarisi özelliklerini de taşımaktadır. İşte bu nedenle kültürümüzün bir parçasını yansıtan bu ülkenin her köşesinde ayrı bir güzellik bulunmaktadır. Macaristan seyahatlerinin keyifli geçmesi için, Macaristan’ a gidildikten sonra mutlaka görülmesi gereken bir takım yerlerin listesi aşağıda verilmiştir. Bu sayede Macaristan seyahatlerinin amacı ne olursa olsun mutlaka görmeden ülkeye dönmemeniz gereken yerlerin bir açıklaması ve içeriği bulunmaktadır.
Hamamlar Şehri Budapeşte
Budapeşte, Osmanlı mimarisinin hakim olduğu bir atmosferi hala yansıtmaktadır. Buraya gittiğiniz zaman kendinizi tarihte yolculuk yapıyor gibi hissedersiniz. Türk hamamlarının birçok örneğini gerek kullanımda olan gerekse tarihi kalıntı olarak hala varlığını sürdüren bir şekilde burada görmeniz mümkün olmaktadır.
Buda kalesi (Budin Kalesi)
Tuna nehrindeki tepede yer almaktadır. 28000 eseri ile 15.yy esintilerini derinden hissedeceğiniz Macar Askeri Tarih Müzesi de burada bulunmaktadır. Ayrıca çok yakınlarında barok eserleri sevenler için önerilen Müzik Müzesi bulunmaktadır. Birçok mağaraya ev sahipliği yapan bölgede Labyrinth en gizemli mağaradır. Belirli bir kısmı şarap üretiminde kullanılan kuyulara ayrılan mağaranın ardından Buda kalesinin yanında yer alan Trinity Meydanı ziyaret edilmelidir. Anıtlar ve tarihi eserler ile dolu olan Tarnok Caddesi’nde bulunan bu meydanda ünlü şarapların sunulduğu mahzen bulunmaktadır.
Termal Havuzlar
Onlarca mağara haricinde 125e varan termal kaynak barındıran bir yamaç üzerine kurulu olan şehir Osmanlı Döneminden kalmadır. Veli Bej, Kiraly Rudas gibi Osmanlı hamamları dünya genelinde oldukça popülerdir.
Gellert Tepesi
235 metre uzunluğa sahip, Tuna nehrine dek inen büyük kayaç bloğu üzerinde St. Gellert’in mezarı bulunmaktadır. Ayrıca dünyanın en ünlü azizi olan St. Gellert anıtı haricinde Gellert Spa ve Rudas Hamamları da burada yer almaktadır. Gellert tepesinde yer alan kale 1851 yılında inşa edilmiştir ve keşfedilmesi oldukça eğlenceli bir yerdir. UNESCO tarafından 2007 yılında koruma altına alınan 300000 yıllık olduğu düşünülen mağaranın gizeminde kaybolmalı, ardından Kurtuluş Anıtı’nı dolaşmalı ve muhteşem manzarası ile yorgunluğunuzu alması için Jubilee Park’a gitmelisiniz.
Ayrıca Budapeşte’de Parlamento Binasını gezmeli ve önünde yer alan Tuna kıyısındaki ayakkabıların 2. Dünya savaşına dair hüzün verici hikayesini öğrenmelisiniz. Buda ve Pest arasında huzurla akan Tuna Nehri’ni kapsayan Zincir Köprü’yü seyahat planlarınıza dahil etmelisiniz. Zincirli Köprü gibi Tuna Nehri’nin üzerinde yer alan şahane bir kaçış noktası olan Margaret Adası’nı ziyaret etmeli ve New York Cafe adı ile bilinen dünyanın en ünlü kafelerinden biri olan Boscolo Cafe Budapest’in konaklama hizmetlerinden ve lezzetlerinden yararlanmayı da ihmal etmemelisiniz.
Debrecen Es Geçilmemeli
Büyük Protestan Kilisesi
Macar protestan kiliselerinin arasında en büyük çana sahiptir. Kalvin ve Kossuth meydanlar arasında yer almaktadır. Macarların devriminde Bağımsızlık bildirgesini burada gerçekleştiren Lajos Kossuth’un koltuğunu halen kilisede sergilenmektedir.
Deri Müzesi
Frigyes Deri tarafından kurulan müze Neo-Barok tarzındadır. Arkeolojik çalışmalar esnasında bulunan tarihi birçok eser burada sergilenmektedir. Pazartesi günleri kapalı olan ve grup/öğrencilere ciddi giriş ücreti indirimleri sağlayan müzede Macaristan hakkında birçok bilgi edinmek mümkündür.
Hortobagy Ulusal Parkı
Yaklaşık 800 kilometrekare olan milli park statüsündeki bu alan Büyük Ova’nın parçasıdır. UNESCO Dünya mirası listesinde yer almaktadır. Su bufalosu, at, kuş ve birçok hayvan türü için harika bir doğal ekosistem oluşturulmuştur. Balık havuzları ve içerisinde bulunan müzede vaktin nasıl geçtiğini anlamak mümkün değildir. Ayrıca bölgede bulunan Tizsa Göl’ü kenarında yürüyüş yapmak ve bisiklet kullanmak mümkün olduğu gibi bot gezintisi sayesinde eşsiz manzaraya hayranlık duymak içten bile değildir.
Seçkin Turizm Merkezi Heves’in Başkenti Eger
1800lü yıllarda inşa edilen barok tarzı yapıların oluşturduğu şehir de 91 yıl süren Türk hakimiyeti kalıntıları da mevcuttur. Devasa bazilika, kilise orgu, doğal mirasları, şifalı suları ve Türk hamamları ile Osmanlı minaresini görmeden şehirden ayrılmamanız gerekmektedir.
Danube Nehri’nin sağ yakası Esztergom şehri
Slovakya sınırını oluşturmaktadır. 13 yüzyılda Macaristan’ın başkenti olan bu efsane şehirde Esztergom Basilicası bulunmaktadır. Ülkenin en büyük katedrali olan bu bazilika haricinde Roman Katolik Kilisesi ve Anayasa Mahkaemesi ve mimari kilise koleksiyonunu barındıran Kereszteny Muzeum Esztergom şehir sınırları içinde yer almaktadır. Sayısız tarihi eserin eşliğinde Visegrad, Pilis, Börzsöny ve Gerecse dağlarının manzaraları da görülmeye değerdir.
Bir Üniversite Şehri Pecs
Küçük bir alana yayılan şehir birçeşme mekanizmasının bozulması sonucu keşfedilmiştir. Kazıyı yaan işçilerin rastladığı Hristiyan mezarlığı devamında arkeolojik kazıya dönüşen çalışma Osmanlı, Avusturya ve Roma’ya ait tarihi hazineler ile birleşince eşsiz bir şehir ortaya çıkar.
Neo-Romaneks Katedrali
4. Yüzyıldan 19 yüzyıla değin yapımları süregelen bu tarihi doku heykelleri, mimarisi kuleleri ve orijinal kabartmaları ile tarih severlerin öve öve bitiremediği yapılardan biridir.
Yakovali Hasan Paşa Camii
Szigeti kapısı hariç 16. Yüzyılda inşa edilen cami zemin kare planlı ve sekizgen kubbelidir. Osmanlı tarzında olan pencereleri hala mevcut olmakla birlikte devletimiz tarafından bağışlanan eserler ile kalıcı sergi düzenlenmiştir. Mevlevi dervişlerin öyküsünden, Osanlı işgaline değin haritaların yer aldığı, Türk silahlarının sergilendiği birinci kat haricinde ikinci bir kata da sahiptir. Burada Türk tekstil işçiliğinin sergilendiği ürünler, edebiyat, fen bilimleri ve müzik alanına ait resim ve görüntüler de mevcuttur. Eski mezar taşlarının dahi bahçede sergilendiği görülen bu camii hala ibadet için kullanılmaktadır.
İdris Baba Türbesi
Çocuk hastanesi topraklarında yer almakla birlikte türbede yatan kişi hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır. Mucize haddinde işler yaptığı söylenmektedir. 1912 senesinde mezarı bulunmuş ancak kemiklerinin hala çürümediği belirlenmiştir. Türk devletince hediye edilen dokuma kapağı, seccade, mobilyalar ve mezar anıt hala sergilenmeye devam edilmektedir.
Günışığı Kenti Szeged
Yıl süresince en güneşli günlerin yaşandığı destinasyon kentine Budapesşte üzerinden 2-2,5 saatlik bir yolculuk sonucu ulaşmak mümkündür. Mora Ferenc üzesi ile geziye başlanmalı ve tarih, etnografya, doğa bilimleri ve arkeoloji arşivinde yolculuk yorgunluğundan arınılmalıdır.
Szeged Sinagogu: Eşsz Art Nouveau örneği olan sinagog büyüleyici mimarisi ile hayranlık yaratmaktadır. Gotik tasarıma sahip iç yapısı, kubbeli tavanı, roma sütunları görülmeye değerdir.
Pick Salamı ve Szeged Paprika Müzesi: Pick salamı ve fabrikasının ve Szeged biberlerinin geçmişinden izler taşıyan bu müzede güncel teknolojiler için ayrıntılı bilgi paylaşımı da yapılmaktadır. Kostüm, fotoğraf ve video kayıtları ile görsel bir şölene dönüşen müzeden alışveriş yapmak da mümkündür.
Açık Hava Festivali: Dom Meydanı’nın koltuklarla bezenmesi ile Temmuz başından Ağustos sonuna dek sürek festivaldir.
Anna Fürdo: Birçok bölgede olduğu gibi termal banyoları hayli popüler olan bir diğer Macaristan kentidir. En ünlü termal banyo noktası Anna Fürdo’dur.
Ayrıca dünyanın en büyük ikinci termal gölü olan Heviz Gölü, Avrupa’nın en geniş otlağı olarak bilinen Hortobagy, orta Avrupa’nın en büyük gölü olan Balatn Gölü, yine Avrupa’nın en büyük sinagogu olan Dohany Sokağı Sinagogu, Yangın kulesi, Belapatfalva kilisesi, dünyanın en keyifli yürüyüşüne imkan tanıyan Csarna vadisi görülmeye değer diğer yerlerdir. Elbette bunca tarih ve doğal güzellik barındıran bir ülkenin dünyaca ünlü lezzetlerini de denemeyi unutmamalısınız. Kızarmış yassı bir ekmek ile yapılan Langos, dana eti kökenli haşlama yemeği olan gulaş, kestane püresi ve balık çorbası damak tadınıza uyacağından emin olduğumuz onlarca lezzetten sadece birkaçı…
MACARİSTAN MUTFAK ZENGİNLİĞİ VE YEMEK ÇEŞİTLERİ
Zengin bir kültüre ve tarihe sahip olan Macaristan’ın tüm dünyada yankı uyandıran bu özelliklerinin yanı sıra, yemek kültürünün ve çeşitliliğinin de aynı etkileri yarattığına şahit olmaktayız. Şimdi sizler için bu yazımızda Macaristan yemek kültüründe yer alan harika lezzetleri ön plana çıkaracağız. Slovenya, Slovakya ve Romanya gibi çevresindeki ülkelerin mutfaklarında da etkilenmekte olan ve önemli katkıları sağladığını göreceğiniz Macaristan için yemek listesinin bir hayli uzun olduğunu belirtebiliriz. Yemeklerinde genellikle yağ, tuz ve bol baharat kullanılması nedeniyle ağır gelebilecek olan türler mevcuttur. Renkliliği ve çeşnileri ile dünyaca ünlü mutfaklardan birisi olan Macar mutfağında hangi lezzetlerin sizi beklediğine dair ve sofraları süsleyecek olan yemek çeşitleri hakkında detaylı bilgileri aktaracağız.
Sizler de köklü bir geçmişe sahip olan bu mutfağın lezzetlerini tatma şansını yakaladığınızda bu fırsatı asla kaçırmayın. Et yemeklerinde, mevsim sebzelerinden yapılan yemek türlerinde, süt ürünlerinde, taze meyvelerin kullanılmasında dikkat çeken pek çok türe yer verilen Macar mutfağının gelişim süreci de dikkatinizi çekecektir. 9. yy sonlarına kadar göçebe yaşam süren Macar kabilelerinin imkanları kısıtlı olsa da, bu tarihten sonra Karpat havzasına yerleşmelerinin ardından komşu halkların etkisiyle mutfağını bugünkü zenginliğine ulaştırmayı başarmışlardır. Özellikle domuz etinden ve biftekten oluşan yemek zenginliğini görmek mümkündür. Balıkçılığın yaygın olması sebebiyle sazan ve sudak türlerinde balıkların sıkça tüketildiği görülmektedir.
Göçlerle birlikte Asya’dan buralara kadar gelmiş olan Macarların kullandıkları malzemeler arasında bulunan tencereler ve bakraçlar, Macar mutfaklarında özel bir yere sahip olan ürünlerdendir. Açık alanda yakacağınız ateşin üzerinde pişireceğiniz harika et ve sebze yemeklerinde sayısız baharat kullanabilirsiniz. Peki ya Macar mutfağında en ünlü ve olmazsa olmaz lezzetler nedir diyorsanız, işte size bu sorunun yanıtını vereceğiz.
Macar mutfağı acı yönünden Türk mutfağı ile benzerlik göstermektedir. Özellikle Türk mutfağının çok çeşitlilik yönleri Macaristan mutfağına da yansıtılmış durumdadır. Çok çeşitlilik, baharatlı yemekler, Türk damak tadına uygun lezzetlerin hakim olduğu bir mutfak kültürü vardır. Özellikle yemek zevkine güvenen kişilerin yurt dışı çıkışlarında kendi damak zevkine uygun tatlar aradığı düşünülürse, Macaristan mutfağı yadırganamayacak derecede özeldir. Macaristan mutfağına ait, Macaristan ziyaretini gerçekleştirerek bu lezzetleri yerinde keşfetmek isteyenlere özel bir şekilde birkaç öneri aşağıda bulunmaktadır. bu sayede sizler de çoğunu Türkiye’ de de bulabileceğiniz lezzetlerin Macaristan’ a özgü yorumlarını yerinde tadabilirsiniz.
Paprika
Macar mutfağını duyduğunuz anda yemeklerden önce aklınıza ilk gelecek baharat türlerinden olan Paprika biber, her yemeğin hazırlanışında kullanılmaktadır. Osmanlı egemenliğinde tanıştıkları bu lezzetten vazgeçemedikleri görülmektedir. Ancak acı olmasıyla akıllara gelse de, yemeklerde acı olmayan paprika biberlerin kullanımının daha fazla olduğunu görmek mümkündür.
Gulaş Çorbası
Her yöreye özgü olabilen gulaş çorbasının orijinali için sığır etinin, patatesin, domatesin ve kırmızı veya yeşil biberin kullanımına önem verilmektedir. Soğan ve bol baharatla yapılan bu yemeğin yanında ana yemek olarak sunabileceğiniz diğer türleri de inceleyebilirsiniz. Yanında sunumunu yapacağınız Csipetke ise küçük hamur parçalarından hazırlanmaktadır.
Macar sofralarında ekmeğin de yerini yok saymamak gerekmektedir. Kenyer taze şekilde sunulmalı, ayrıca ay çöreği veya krep gibi unlu mamullere öncelik verilmeli ve Türkiye’de olduğu gibi Poğaça olmazsa olmazlar arasında yer almalıdır.
Halászlé
Balık çorbası olarak tüketilen bu yiyeceğin hazırlanışında bölgelere göre çeşitli yöntemler ve malzemeler kullanılmaktadır. Ancak olmazsa olmaz malzemeler arasında küçük balıklar ve yeşil biber yer alacaktır. Elbette bunun dışında hemen her yemekte olan yer paprikaya da yer verilmektedir.
Főzeléks
Hopsburglar tarafından Macar mutfağına kazandırılmış olan Főzeléks yemeğinin hazırlanışında soğan, bezelye, yeşil fasulye, kabak ve mercimek kullanılmaktadır. Bu malzemeler hazırlandıktan sonra sütlü bir sosla sunum daha harika ve eşsiz bir hale getirilmektedir.
Paprikas Csirke
Tavuk Paprika olarak adlandırılan ve Macar mutfağında en ünlü yemek türlerinden birini temsil eden Paprikas Csirke, mutfağın zenginliğini gösteren tüm malzemeleri içermektedir. Paprika biberi, yeşil biber, soğan ve sarımsak, domates ve son olarak ekşi krema malzemeleriyle hazırlanmaktadır. Kolay bir şekilde yapımı tamamlanmakta olan bu yemeğin, diğer et yemeklerinde olduğu gibi küçük hamur köftesi olarak sunumu gerçekleştirilen Galuska ile servis edildiğini belirtmek mümkündür.
Töltött Káposzta
Kapuskalı lahana dolması Macaristan mutfağında olduğu kadar Türk mutfağında da eşsiz lezzetlerden birisi olarak görülmektedir. Soğuk ya da sıcak olması fark etmeksizin tüketebileceğiniz Töltött Káposzta lezzetiyle ve düşük kalorisiyle herkes tarafından tercih edilen yemek türleri arasında yer almaktadır.
Langos
Türk mutfaklarında pişilerimizden tanıdık olduğumuz görüntüyü Macar mutfaklarında Langos ismiyle görebiliriz. Sarımsak soslu, peynirli ve ekşi kremalı olarak tüketilebilen harika lezzetlerden birisi olarak ön plana çıkmaktadır.
Macar Sosisi
Alışık olduğunuz lezzetlerden birisi olarak karşınıza çıkan Macar sosisini kolaylıkla bulabilir veya yanınızda götürebilirsiniz.
Palaçinka
Balkanların simgesi haline gelen bu yiyeceği tatlı veya tuzlu olarak hazırlayabilirsiniz. İçerisine çeşitli meyvelerin ve çikolatanın konmasıyla waffle tarzını andırmaktadır.
Pörkölt
Et yemeklerine doyamayanlar için harika lezzetler arasında yer alan Pörkölt yemeği Macarların tas kebabı olarak tarif edilebilmektedir. Tavuk, domuz veya sığır eti gibi çeşitli türlerden hazırlanabilir ve tatlı kırmızı biberler eşliğinde sunuma hazır hale getirilmektedir.
Foie Gras
Kazların ciğerlerinin yağlandırılmasıyla elde edilen ve tüm dünyanın büyük bir keyifle tüketmekte olduğu ciğer türleri arasında yer almaktadır. Oldukça pahalı, enfes tada sahip ve özel sofralarda yer alan yemek türlerinden birisidir.
Lecsó
Doyurucu nitelikte olan ve sebze güveci şeklinde sunulan yiyeceklerden birisidir. Farklı biber çeşitlerini barındırmaktadır. Macar balmumu biberlerinden yapılması için Ağustos ile Ekim ayları arasında tercih edilir. En iyi lezzeti ise Bell ve muz biberi kullanımıyla elde edildiğine dikkat çekilmektedir. Temelinde domateslerin ve biberlerin kullanımıyla hazırlandığı görülmektedir. Bu lezzeti ana yemek olarak sunmak mümkünken, et yemeklerinde garnitür olarak da tercih edilmektedir.
Marhapörkölt
Macar dana yahni tarifi olarak gördüğümüz Marhapörkölt temelinde etler, kırmızı biber ve soğan yer alacaktır. Kırmızı şarabın da vazgeçilmez bir unsur olduğu bu yemekte nokedli, tarhonya veya turóscsusza uyum sağlamaktadır.
Túrós csusza
Süzme peynirin kullanımıyla hazırlanmakta olan bir tür makarna çeşidi Túrós csusza hazırlanışının kolay olması sayesinde Macar mutfaklarında önemli bir yere sahiptir.
Tüm bu yemek türlerinin dışında Macar mutfaklarında yerini alan tatlı türleri de mevcuttur.
Somlói galuska olarak adlandırılan cevizli kek, Túró gombóc olarak adlandırılan ekşimik köfte tatlısı, Szilvás gombóc şeklinde duyacağınız erikle hazırlanmakta olan tatlısı ve Dobos olarak karşınıza çıkacak karamelli ve çikolatalı keki ile sizlere harika tatları yansıtmaktadır. Gundel palacsinta tatlısı da yerel tatlar arasındadır ve cevizle, üzümle veya limon rendesi ile ikram edilerek, üzerine çikolatalı sos süslemeleri de yapılmaktadır.
Ayrıca hangi et türü olursa olsun tüketmeyen vejeteryan kesimi için özellikle batıya doğru gidildiğinde Macar mutfaklarında çok çeşitli türleri bulmak mümkündür. Çünkü Macarların sebze yemeklerine düşkün oldukları bilinmektedir. Sebzelerle birlikte turşunun da Macarlar için önemli bir yeri vardır. Hatta kahvaltı öğünlerinde dahi turşulara yer verdikleri görülmektedir.
Ayrıca Macar mutfağı denildiği zaman aklınıza gelecek ilk içecek şarap olacaktır. Ülkede şarap kullanımının ciddiye alındığını vurgulamak mümkündür. Kırmızı şarap markasında Kékfrancos markasını, tatlı beyaz şarap markasında ise Tokaj’ı duyar duymaz sizler de Macaristan’da olduğunuzu hissedebilirsiniz.
Diğer içki çeşitleri arasında ise sert ve kırmızı şarapları olan Bikavér, bira olarak Sör, bitki likörü olarak Unicum ve çeşitli meyvelerle anılan Palinka konyaklarını görebilirsiniz.
Macaristan’a yolunuz düştüğünde ne yesem diye düşünmek yerine, sizler için yukarıda saydığımız et, sebze veya tatlılardan zevklerinize hitap eden türleri mutlaka tatmalısınız. Macar mutfağının özel lezzetlerini evlerinizde denemeye başlayabilirsiniz.
